De Christus van de Heilige Johannes van het kruis
- Details
- Hoofdcategorie: Artikelen
- Categorie: Wetenswaardigheden
- Gepubliceerd: zaterdag 21 februari 2015 19:00
- Hits: 2362
De Christus van de Heilige Johannes van het kruis (Spaans: El Cristo de San Juan de la Cruz) is een schilderij van de Spaanse kunstschilder Salvador Dalí. Het is in 1951 geschilderd.
Omschrijving van het schilderij
Het is een voorstelling van Jezus Christus hangend aan een kruis van bovenaf gezien in een donkere lucht zwevend boven het water compleet met boot en vissers. Het is het landschap van de baai van Port Lligat (Catalonië), een landschap wat Dalí vaker heeft gebruikt in zijn werken. Het bleef zoals de schilder zei een van de dorste plaatsen ter wereld. Hoewel het een afbeelding is van de kruisiging, is het verstoken van spijkers, bloed en doornenkroon, omdat hij door een droom werd overtuigd dat deze eigenschappen de afbeelding zouden ontsieren. Volgens Dalí werd hem in een droom het belang om Christus in een extreme hoek te schilderen geopenbaard.
De compositie van de gekruisigde Christus is geïnspireerd op een tekening welke werd gemaakt door de 16de eeuwse Spaanse monnik Johannes van het Kruis tijdens een visioen in extase, waarbij hij de kruisiging van bovenaf aanschouwde. De tekening wordt nog steeds bewaard in het klooster van Ávila. De figuren naast de boot zijn gebaseerd op een tekening van Le Nain en een tekening van Diego Velázquez ‘De overgave van Breda’. De compositie heeft strenge mathematische verhoudingen welke zijn terug te voeren op een cirkel en een driehoek. De driehoek wordt gevormd door de armen en de cirkel door het hoofd van Christus. De driehoek symboliseert de drieëenheid en de cirkel kan een zinspeling zijn aan de Platonische gedachte.
Aan de onderzijde van zijn studies voorafgaande aan het schilderij schreef Dalí:
- “Ten eerste had ik in 1950 een “kosmische droom”, waarin ik dit beeld in kleur zag, de “kern van het atoom” voorstellend. Deze kern kreeg later een metafysische betekenis, ik beschouw het als de volkomen eenheid van het universum, "De Christus" in. Ten tweede zag ik, dankzij de aanwijzingen van de karmeliet pater Bruno, de door de sint Johannes van het kruis getekende Christus, ik construeerde geometrisch een driehoek en een cirkel, de “esthetische” samenvatting van al mijn vroegere experimenten, en plaatste mijn Christus in deze driehoek.”
Het werk werd als banaal beschouwd door een belangrijke kunstcriticus toen het in Londen werd tentoongesteld. Een aantal jaren later werd het in het museum van Glasgow met een steen beschadigd door een fanaticus, vanwege het feit dat de kunstenaar vanuit zijn gezichtspunt op het onderwerp neerkeek. Het werd echter met succes hersteld.
